Bediüzzaman’ın İkinci Söz’ün ahirinde zikrettiği bu cümlede çok sırlar mevcut. Risale-i Nur’daki hiçbir kelimenin alelâde kullanılmadığını biliyoruz. O halde bu cümledeki kelimeler de gelişigüzel kullanılmış olamaz. Binler mânâlarından birkaçını paylaşalım:
İman için “cennet çekirdeği” ,küfür için de “cehennem tohumu” ifadesi kullanılmış. Peki neden ikisi için de çekirdek veya tohum dememiş? Ayrı ayrı birisine çekirdek diğerine de tohum demiş?
Bunun için öncelikle tohum ile çekirdek arasındaki farkı bilmeliyiz. Tohum, bitkilerde üreme için Cenab-ı Hakk’ın hikmet kalemiyle çizdiği tanelerdir. Kabuklu veya kabuksuz olabilir. Kabuklu olsa da kabukları çok kalın değildir. Bu yüzden de tohum çabuk yeşerir. Çabuk yeşerdiği gibi genelde de çabuk büyürler. Tohum, bir bitkide çok sayıda üretilir. Tohumların ekilme işlemi genelde toprağa gelişigüzel serpme şeklindedir.
Çekirdek ise yine bitkilerde üreme için Allah’ın (c.c) yaratmış olduğu tanelerdir. Çekirdekler kabukludur hatta kabukları kalın ve sağlamdır. Bu yüzden de kolay yeşeremezler. Genelde bitkinin meyvesinin içerisinde yer alır ve sayı olarak tohuma nazaran az sayıda üretilir. Çekirdek, serperek değil toprağa özenle yerleştirilerek ekilir. Bakımı zordur ve emek ister. Çabuk çimlenmediği gibi çimlendikten sonra da çabuk büyümez.
Gelelim bu mânâların iman ve küfürle nasıl bir alakası olduğuna. İman bir insanda çabuk yeşeren bir şey değildir. Öncesinde insanın cüzî iradesinin sarfı gereklidir ki, Bediüzzaman hazretleri imanın tanımını, Sa’d-ı Taftazanî’nin tefsirinden iktibas ile “Cenab-ı Hakkın, istediği kulunun kalbine, cüz-i ihtiyârının sarfından sonra ilka ettiğ bir nurdur”2 şeklinde yapar. Evet iman, insanın kalbine -insana bakan yönü ile- kolayca girmez. Cüzî iradesinin sarfı esastır ki, insanın bu iradeyi kullanabilmesi çok kolay değildir.
“Bir çocuk küçüklüğünde kuvvetli bir ders-i imanî alamazsa, sonra pek zor ve müşkül bir tarzda İslâmiyet ve imanın erkânlarını ruhuna alabilir. Âdeta gayrimüslim birisinin İslâmiyeti kabul etmek derecesinde zor oluyor, yabanî düşer.”3
İmanın muhafazası da zordur. Evet iman kendi kendini muhafaza edebilecek kabiliyette olsa da insan, imanını muhafaza etmezse onu kaybedebilir. Üstad hazretleri sabırdan bahsederken “Cenab-ı Hakk’ın inayet ve tevfiki, sabırlı adamlarla beraberdir. Çünkü sabır üçtür: Biri: Masiyetten (günah) kendini çekip sabretmektir. Şu sabır takvadır... İkincisi: Musibetlere karşı sabırdır ki, tevekkül ve teslimdir... Üçüncü sabır: İbadet üzerine sabırdır.”4 ifadelerini kullanır. Yani imanı muhafaza eden takva, tevekkül, teslim ve ibadetler sabır ile devamlılığı sağlanabilirse, muhafaza edilebilir. Bunların muhafazası da imanın muhafazası anlamına gelir. Şüphesiz imanı muhafaza eden Allah’tır, ancak takvası olmayan, tevekkülsüz, teslimiyeti olmayan ve ibadetleri olmayan bir adamın imanını Cenab-ı Hak muhafaza eder mi? Evet, iman emek ister, sabır ister, özveri ister.. Tıpkı bir çekirdek gibidir. Kolay neşvünema bulmaz, yetiştirmesi zordur ama muhafaza ederseniz; kolay kolay çürümez ve ödülü de büyüktür. Binler meyve veren bir ağaca dönüşür.
Küfür ise kalbe girmesi gayet kolaydır. Çünkü “Herbir günah içinde küfre gidecek bir yol var”5 Her gün binlerce günahı şeytan kalbimize doğru “serper” Bizler de imanımızı muhafaza yolunda değilsek kolaylıkla yüzlercesi kalbimizde simsiyah rengiyle yeşerebilir. Dedik ya tohum serpilir, çekirdek ekilir. Tohumun yeşermesi kolaydır. Yeşerebilmesi için çok fazla emek sarfına da gerek yoktur. İki su dökersiniz yeter. İşte küfür de böyledir. Sen yüzlerce günah içerisinden geçerken, şeytan seni onlarcasına dahil edip o küfür tohumlarını yani günahları senin toprak misal kalbine serper ve bir iki damla kafa karıştıran soruları -vesveseleri- ile sular ve lümme-i şeytaniyesine oturup seyreyler yeşermesini. Teemmel! Küfür tohumları kolay yeşerir. Günahlara değil girmek yaklaşmamak elzemdir! Hafazanallah!
Bu cümledeki bir diğer sırlı hakikat de imanın cennet çekirdeğini “taşıması”, küfrün cehennem tohumunu “saklaması” dır. Evet küfür açıkça “bende neşvüneması çok kolay bir cehennem tohumu var” diye ilan etmez! Saklar bu sırrını! “Evet insan aldanır!”6 Bu sebebtendir ki, şeytan ve mesleği olan küfür aldatır! Çünkü şeytan da arkadaşı deccal gibi aldatmakla iş görür!7 Aldatmak için de içerisindeki cehennem tohumlarını “saklar”.
İman ise saklamak yerine, cennet çekirdeğini açıkça elleri üzerinde “taşır”. Ve sârihan ilan eder: “Benim elimdeki çekirdek sizleri ebedi cennete götürecektir. Buyrun ekin kalbinize ve özenle muhafaza edin.”
Akif ASLAN
Dipnotlar:
1 Sözler/İkinci Söz
2 İşarat’ül İ’caz
3 Emirdağ Lahikası
4 Mektubat/23.Mektup/Dördüncü Sualiniz
5 Lem’alar/2.Lem’a
6 Sözler/7.Söz
7 Şualar/5.Şua
